Boomgaard aanplanten: hoe begin je eraan?

Wil je graag een boomgaard aanleggen in je tuin?

Een eigen boomgaard in de tuin of op een stuk grond is niet alleen mooi, maar ook bijzonder waardevol. Je geniet jaar na jaar van gezonde vruchten, trekt nuttige insecten aan en creëert een stukje natuur dat generaties meegaat. Maar hoe begin je eraan, en waar let je op bij het kiezen van de juiste bomen?

Planten kopen? Bekijk het aanbod op onze webshop

Zorg ervoor dat de natuur haar werk kan doen

Een boomgaard is meer dan zomaar een verzameling fruitbomen. De planten en bomen in je boomgaard vormen een samenwerkend geheel door voedingsstoffen te delen, ongedierte af te weren en een microklimaat te creëren dat gunstig is voor de groei. Het is dus cruciaal om vooraf na te denken over:

Bestuiving: niet elke fruitboom kan zichzelf bestuiven. Voor een rijke oogst combineer je best verschillende rassen die elkaar bestuiven.
Soortencombinatie: appel, peer, kers of pruim – sommige soorten gedijen beter samen en zorgen voor een langere oogstperiode.
Biologisch evenwicht: door te variëren in soorten en bloeitijden, trek je nuttige insecten en vogels aan die plagen helpen onder controle te houden.
Bodembedekking en compost: dit helpt bij het reguleren van vocht, het verminderen van erosie en het bevorderen van plantengroei. Gebruik compost en mulch om de bodemvruchtbaarheid te optimaliseren en onkruid minder kans te geven.

Praktische aandachtspunten bij de aanleg van een boomgaard

Zorg voor voldoende ruimte: fruitbomen hebben tijd en plaats nodig om zich te ontwikkelen.
Denk na over de ondergrond: een goede bodemstructuur en standplaats zijn essentieel.
Bepaal de schaal: wil je een kleine hobbyboomgaard of een productieve aanplant voor grotere oogsten?

Hoe begin je eraan?

Zoals bij elke aanleg is een goed doordacht plan, afgestemd op de gewenste resultaten, van cruciaal belang.

Start met een analyse van de locatie: bepaal de beschikbare oppervlakte, het bodemtype, de hoeveelheid zonlicht, de waterhuishouding en de aanwezige begroeiing. Dit vormt de basis om te kiezen welke fruitsoorten en rassen er het best tot hun recht zullen komen.
Een geslaagde boomgaard vraagt om kennis van ecologie, plantkunde en bestuiving. Door de juiste combinaties van rassen te kiezen, verhoog je niet alleen de opbrengst, maar ook de biodiversiteit en de natuurlijke weerstand van het geheel.
Vervolgens kies je uit het ruime aanbod fruitbomen de soorten die passen bij de lokale omstandigheden én bij jouw doelstellingen: wil je vooral appels en peren, of eerder een gemengde boomgaard met kersen en pruimen erbij? Maak een plattegrond van waar je de bomen wilt aanplanten en houd rekening met hun toekomstige grootte, de nodige tussenruimte en de toegankelijkheid voor snoei, onderhoud en oogst.
Denk ook aan de aanleg van structuurelementen zoals hagen of windschermen, die de boomgaard beschermen tegen wind en tegelijk nuttige insecten aantrekken.
Voorzie voldoende brede paden zodat je vlot kunt werken en oogsten.

Onderschat de beginjaren niet:

Een veelgemaakte misvatting is dat een boomgaard zichzelf onderhoudt. In werkelijkheid is er vooral in de eerste jaren intensieve zorg nodig: jonge bomen moeten water krijgen, beschermd worden tegen onkruid en correct begeleid worden in hun groei. Zo leg je de basis voor een gezonde en productieve boomgaard op lange termijn.

Laat je bovendien goed informeren. Bezoek bestaande boomgaarden, verdiep je in de verschillende rassen en hun eigenschappen, en vraag gericht advies aan een kwekerij met ervaring. Zo weet je precies wat haalbaar is op jouw terrein.

Wees ook realistisch: de opbrengst van een boomgaard is afhankelijk van jouw inspanningen, maar net zo goed van het klimaat en de weersomstandigheden die van jaar tot jaar kunnen variëren. Laat je hierdoor niet ontmoedigen – elke boomgaard groeit mee met de ervaring die je zelf opdoet.

De verschillende plantenlagen:

Bomen:

Fruitbomen en notenbomen zorgen voor schaduw en bieden woongelegenheid en voedsel voor vogels en andere dieren, wat bijdraagt aan een gezond ecosysteem.

Bij perziken en nectarines kiest men best voor struiken en halfstammen.

Om te starten met gezonde bomen die raszuiver zijn doe je best beroep op een gespecialiseerde fruitbomenkwekerij. Daar kan je ook deskundig advies krijgen over welke soorten elkaar bestuiven om vruchtzetting te garanderen.

Hieronder een lijst van boomsoorten die geschikt zijn voor aanplant in een boomgaard of voedselbos, voor gedetailleerde soortbeschrijvingen verwijzen we naar ons fruitboekje.

Download hier het fruitboekje van Calle Plant met info over verschillende fruitrassen en tips voor het aanleggen en onderhouden van een fruittuin.

Momenteel werken we aan een nieuwe uitgebreidere versie, schrijf je hier in om op de hoogte te houden te worden.

Hier volgen een aantal interessante boomsoorten die geschikt zijn voor je boomgaard. Je kan alle onderstaande bomen ook verkrijgen in onze webshop.

Struiken

De struiklaag kan bestaan uit heesters die tot 3 meter hoog groeien zoals bijvoorbeeld sommige rozelaars waarvan de bottels kunnen geoogst worden. Verder zijn hazelnoten en laagstam fruitbomen zeer geschikt en vereenvoudigen ze de oogst omdat de vruchten zonder ladder geplukt kunnen worden. Bessenstruiken zijn onmisbaar in deze laag en geven dikwijls een enorme opbrengst.

Kruiden

In de kruidlaag kunnen zowel keukenkruiden, eetbare bloemen, vaste groenten zoals rabarber en artisjok, als verfplanten en stikstofbinders geplant worden. De keuze is eindeloos. Bekijk vooraf welke wilde planten er van nature de kop opsteken en vervang deze door gewenste planten die dezelfde groeiomstandigheden verkiezen.

Bodembedekkers

Sommige kruiden zoals munt kunnen ook als bodembedekker fungeren. Bodembedekkers spelen een heel belangrijke rol in een voedselbos omdat ze de bodemstructuur in goede conditie houden, de bodem beschermen tegen uitdroging en erosie en de groei van ongewenste planten onderdrukken.

Klimplanten:

Door verticale ruimte te benutten wordt de beschikbare oppervlakte zo efficiënt mogelijk gebruikt. Indien er gebouwen of andere structuren aanwezig zijn kunnen deze door middel van klimplanten mooi geïntegreerd worden in de omgeving.

Wortelgewassen

In sommige boomgaarden wordt ook ruimte vrijgemaakt voor de teelt van moestuingewassen zoals aardperen, aardappelen en wortelen. Ook niet eetbare planten zoals smeerwortel kunnen nuttig zijn om de bodem te bedekken en als grondstof te dienen voor plantenvoeding en mulch.

Smeerwortel (Symphytum officinale) voor vloeibare meststof
Mierikswortel (Armoracia rusticana)

Diversen

De diversiteit is niet beperkt tot bovenstaande voorbeelden, de aanplant kan altijd uitgebreid worden in functie van jouw wensen. Als imker kies je uiteraard voor planten die rijk zijn aan nectar en stuifmeel. Misschien wil je wel wilgen aanplanten om zelf afsluitingen te bouwen met de takken of hazelaars als hakhout voor de kachel. Zelfs bamboe krijgt soms een plaatsje als windscherm en duurzame bron van bouwmateriaal en steunstokken.

Welke plant je ook zoekt, neem een kijkje op onze webshop of contacteer ons via info@calleplant.be.

Planten nodig voor jouw boomgaard? Bezoek onze webshop

Ga naar de webshop